Hrvatska i Slovenija okreću se arbitraži
Zagreb (Hrvatska), 5. novembar 2009 – U potezu koji je međunarodna zajednica pozdravila, hrvatska premijerka Jadranka Kosor i njen slovenski kolega Borut Pahor potpisali su u srijedu (4. novembar) u Štokholmu sporazum za koji se očekuje da će se njime okončati spor oko pomorske granice između dviju zemalja. Tu odluku pozdravili su EU, Evropska komisija i Sjedinjene Države.
Prema tom sporazumu, to pitanje, koje predstavlja kamen spoticanja u bilateralnim odnosima Zagreba i Ljubljane još od nezavisnosti tih dviju zemalja 1991. godine, ići će na međunarodnu arbitražu -- a odluka će biti obavezujuća.
Spor se intenzivirao prošle godine, kad je Slovenija svoj status članice EU iskoristila za blokiranje pregovora Hrvatske o pristupanju EU. Sad se Hrvatska nada da će pregovore završiti do kraja godine i postati članica EU 2011.
"Danas ne samo da smo okrenuli stranicu, otvorili smo cijelu novu knjigu," izjavila je Kosorova. "Sad se nadam da ćemo dobiti i podršku naših parlamenata i da se današnjim sporazumom može dati nova nada našim susjedima u Jugoistočnoj Evropi."
Pahor je izjavio da je međusobno poštovanje između njega i Kosorove otvorilo put za to potpisivanje. Sporazum je potpisao i švedski premijer Fredrik Reinfeldt, jer njegova zemlja po principu rotacije predsjedava EU.
Hrvatski parlament odobrio je taj sporazum u ponedjeljak, podvukavši da se njime ne prejudicira ishod međunarodne arbitraže.
Suverenim zemljama je presudno da znaju tačno gdje je granica, izjavio je Pahor. "To nije bilo moguće znati proteklih 18 godina, ali sad smo na putu da uspijemo."
"Mi smo u situaciji da će i politika i obje zemlje imati zajedničkog interesa i povesti nas ka stabilnosti, ili će se usmjeriti i pronaći jedino razlike u stavovima dvaju zemalja. To bi nas dovelo u sukob i u [ne]stabilnu situaciju," izjavila je Pahorova.
Za sad, izgleda da put vodi ka stabilnosti. Međutim, građanstvo s obje strane granice strahuje da ovo nije situacija u kojoj "svi pobjeđuju": na primjer, 87% Slovenaca pribojava se da je taj sporazum u prilog interesima Hrvatske.
Evropski povjerenik za proširenje Olli Rehn čestitao je svim stranama na postizanju "historijskog sporazuma". "To je najevropskiji način za mirno rješavanje sporova," izjavio je Rehn. "Podstičem obje zemlje da obave ratifikaciju bez nepotrebnog odlaganja, i nadam se da će Hrvatska načiniti zadnji korak u pregovorima sa [EU], koji stižu u završnu fazu."
Izvori
izmijeni- Southeast European Times: „Hrvatska i Slovenija okreću se arbitraži“ (5. novembar 2009)